Oliy Majlis Senati raisining birinchi o‘rinbosari, Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti Sodiq Safoyev boshchiligidagi O‘zbekiston delegatsiyasi Birlashgan Millatlar Tashkilotining Nyu-York shahridagi shtab-kvartirasida bo‘lib o‘tgan BMTning Xotin-qizlar maqomi bo‘yicha komissiyasining 69-sessiyasida ishtirok etdi.

Tadbirda BMTga a’zo mamlakatlarning hukumatlari, parlamentlari, xotin-qizlar, oila, ijtimoiy rivojlanish masalalari bo‘yicha mas‘ul vazirliklari rahbarlari, shuningdek, nodavlat notijorat tashkilotlari va xalqaro tuzilmalar vakillari qatnashdi.

Sessiyada BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrish, 79-Bosh Assambleya raisi Filemon Yang, Iqtisodiy va ijtimoiy kengash raisi Robert Rey, “BMT-ayollar” tuzilmasi ijrochi direktori Sima Baxus so‘zga chiqdi.

Bosh kotib Antoniu Guterrish, ayniqsa, hozirgi global muammolardan kelib chiqqan holda, gender tengligini targ‘ib qilish zarurligini ta’kidladi. U a’zo mamlakatlarni Pekin deklaratsiyasi va Harakatlar platformasi qabul qilinganining 30 yilligi munosabati bilan hukumat va texnologiya sohalarida xotin-qizlarning kam namoyon bo‘lishi bilan bog‘liq yangi majburiyatlarni olishga chaqirdi.

79-Bosh Assambleya raisi Filemon Yang Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishish uchun 2030 yilgacha bo‘lgan muddat yaqinlashar ekan, biz Pekin deklaratsiyasining qashshoqlikka barham berish va iqtisodiy taraqqiyotni rag'batlantirish va'dasini bajarishda qat'iy bo'lish kerakligini ta‘kidladi.

Iqtisodiy va Ijtimoiy kengash (EKOSOS) raisi Robert Rey gender tengligiga erishishda birdamlik va taraqqiyot muhimligini qayd etdi. “Biz regressiyaga qarshi turishimiz, adolatsizlikka qarshi birdam bo'lishimiz va ayollarning imkoniyatlarini kengaytirish bo'yicha qat'iy, shijoatli va qat'iy yo'lni belgilab olishimiz kerak”, dedi u.

“BMT-ayollar” tuzilmasi ijrochi direktori Sima Baxus ta’kidiga ko‘ra, ba’zi global yutuqlarga qaramay, hali hech bir davlat gender tengligiga to'liq erishmagan.

Sessiya yakunida Pekin deklaratsiyasi va Harakatlar platformasining 30 yilligiga bag'ishlangan Siyosiy deklaratsiya qabul qilindi. Hujjat ularning dunyo bo'ylab barcha ayollar va qizlarning huquqlari, tengligi va imkoniyatlarini kengaytirish va himoya qilishga sodiqligini tasdiqlaydi, ayollar va qizlarga nisbatan zo'ravonlikning barcha shakllariga barham berish muhimligini ta'kidlaydi. Shuningdek, mazkur deklaratsiya xotin-qizlarning qarorlar qabul qilish jarayonlarida teng ishtirokini ta'minlash zarurligini e'tirof etib, ularning ishtiroki demokratiya, tinchlik va inson huquqlariga erishishning kaliti ekanligini e'tirof etadi.

Umumiy munozaralar va vazirlar muloqotida so'zga chiqqanlar so'nggi yillarda ayollarning huquq va imkoniyatlarini kengaytirish bo'yicha ishlar sekinlashayotganini ta'kidladilar. Bu borada aholining munosib mehnatini ta'minlash, kadrlar tayyorlash, malaka oshirish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish muhimligi qayd etildi.

A'zo davlatlarga xotin-qizlarga nisbatan zo'ravonlikning barcha shakllarini bartaraf etish, ularni tayyorlash va malakasini oshirish uchun resurslar va mablag'larni ko'paytirish, butun dunyo bo'ylab gender tengligiga erishish bo'yicha sa'y-harakatlarni jadallashtirish bo'yicha milliy va xalqaro mexanizmlarni kuchaytirish zarurligi haqida bir necha bor chaqiriqlar bo'ldi.

O'zbekiston delegatsiyasi umumiy munozaralarda va vazirlar segmentida so'zga chiqdi. Prezident Shavkat Mirziyoyev rahnamoligida amalga oshirilayotgan davlat gender siyosatining asosiy ustuvor yo'nalishlari haqida xalqaro hamjamiyat atroflicha ma'lumot berildi.

Milliy qonunchilikni takomillashtirish, aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlariga manzilli yordam ko'rsatishning samarali mexanizmlarini yaratish va mamlakatimizda xotin-qizlar tadbirkorligini rivojlantirish uchun munosib shart-sharoitlar yaratishga e'tibor qaratildi. Pekin deklaratsiyasi va Harakatlar platformasi qoidalarining O'zbekiston tomonidan amalga oshirilishining batafsil sharhi taqdim etildi.

Tashrif doirasida O'zbekistonning BMTdagi doimiy vakolatxonasi tomonidan Markaziy Osiyo davlatlarining ayollar huquqlarini kengaytirish tajribasiga bag'ishlangan brifing tashkil etildi. Unda Markaziy Osiyo davlatlari delegatsiyalari rahbarlari, BMT vakillari va xorijiy delegatsiyalar, ilmiy doiralar va fuqarolik jamiyati ekspertlari ishtirok etdi.

O'zbekiston tomoni davlatimiz rahbari rahnamoligida xotin-qizlarning huquq va manfaatlarini ta'minlash, siyosiy va iqtisodiy faolligini oshirish borasida amalga oshirilayotgan davlat siyosati haqida batafsil ma'lumot berdi.

Xotin-qizlarning ta'lim olishi, tadbirkorlik faoliyati bilan shug'ullanishi uchun shart-sharoit yaratish chora-tadbirlari ham alohida ta'kidlandi. O'zbekiston muvaffaqiyatlari xalqaro hamjamiyat tomonidan keng e'tirof etilayotgani, Jahon bankining gender tenglik indeksi bo'yicha jahonning jadal rivojlanayotgan yetakchi beshtaligiga, ochiq ma'lumotlar reytingi bo'yicha esa kuchli yigirmalikka kirishi yaqqol dalolat sifatida qayd etildi.

"BMT-ayollar" tuzilmasi direktori o'rinbosari Sandra Xendriksning aytishicha, O'zbekiston xotin-qizlarning mamlakat siyosiy hayotidagi rolini oshirish, 2024 yilda parlamentdagi 34,6 foiz vakillikni ta'minlash borasida ajoyib yutuqlarga erishdi. "Samarqandda birinchi Osiyo ayollar forumining o'tkazilishi butun mintaqada gender tengligi va xotin-qizlar huquqlarini kengaytirish yo'lida muhim qadam bo'ldi", dedi u.

"BMT-ayollar" tashkilotining Yevropa va Markaziy Osiyo bo'yicha mintaqaviy direktori Belen Sanz O'zbekiston va Qozog'iston delegatsiyalari tomonidan Toshkentning yangilangan tashqi siyosati tufayli vujudga kelgan "Markaziy Osiyoning yangi ruhi"ning ifodasi bo'lgan qo'shma tadbirning o'tkazilishini olqishladi. "Ushbu taraqqiyot siyosiy iroda va jamoaviy harakatni aks ettiradi va barcha ayollar va qizlar uchun adolatli va adolatli kelajakni qurish uchun hamkorlik barqarorligini namoyish etadi", dedi u.

Brifing ishtirokchilari Markaziy Osiyo davlatlari Pekin deklaratsiyasi va Harakatlar platformasi qoidalarini muvaffaqiyatli amalga oshirayotgani haqida yakdil fikr bildirdilar. Mintaqadagi hozirgi gender yo'naltirilgan kursning davom etishiga umid bildirildi.

O'zbekistonning BMTdagi Doimiy vakolatxonasi ko'magida O'zbekiston delegatsiyasi BMT Bosh kotibi yordamchisi – BMT Taraqqiyot dasturi boshqaruvchisi o'rinbosari Ivana Zivkovich, shuningdek, Xitoy, Germaniya, Latviya, Saudiya Arabistoni, Hindiston va Indoneziya delegatsiyalari rahbarlari bilan samarali uchrashuvlar o'tkazdi.

BMT Bosh kotibi yordamchisi – BMT Taraqqiyot dasturi ma'muriyati o'rinbosari Ivana Jivkovich respublikada amalga oshirilayotgan faol islohotlar va belgilangan vazifalarning jadal amalga oshirilishi tufayli, shu jumladan, qashshoqlikni qisqartirish bo'yicha "BMT Taraqqiyot dasturi ro'yxatida O'zbekiston rivojlanayotgan davlatlar orasida yuqori o'rinlarda turishini ta'kidladi. "Buni xalqaro moliya institutlari ham, butun jahon hamjamiyati ham tan oladi", dedi Ivana Jivkovich.

U, shuningdek, joriy yilning 4-5-aprel kunlari Samarqand shahrida bo'lib o'tadigan "Markaziy Osiyo global iqlim muammolari oldida: umumiy farovonlik yo'lida birlashish" mavzusidagi konferensiyada ishtirok etishini tasdiqladi.

Suhbatdosh hamkorlikdagi loyihalarni, jumladan, Jahon iqtisodiyoti va taraqqiyot diplomatiyasi universiteti bilan hamkorlikni kengaytirishdan manfaatdorligini bildirdi. O'zbekistonning 2026-2030-yillarga mo'ljallangan Davlat dasturini ishlab chiqish bo'yicha faol ishlar olib borilayotgani, unda BRM masalalariga ustuvor ahamiyat qaratilayotgani qayd etildi.

Xitoy Davlat kengashi huzuridagi Butunxitoy xotin-qizlar federatsiyasi – Bolalar va ayollar ishlari bo'yicha milliy ishchi qo'mitasi raisining o'rinbosari Xuan Syaovey O'zbekiston va Xitoy rahbarlarining sa'y-harakatlari va kuchli siyosiy irodasi tufayli keyingi yillarda ikki tomonlama munosabatlarda jadal siljish kuzatilayotganini alohida ta'kidladi. Uning so'zlariga ko'ra, Prezident Shavkat Mirziyoyev va Rais Si Szinpin o'rtasidagi iliq, ochiq va ishonchli munosabatlar ko'p qirrali hamkorlikni kengaytirish va chuqurlashtirish uchun mustahkam zamin yaratdi.

Xitoy tomoni mamlakatmizda amalga oshirilayotgan keng ko'lamli islohotlarni yuksak qadrlaydi. "O'zbekiston–2030" strategiyasining asosiy qoidalari bilan tanishishga muvaffaq bo'ldim. Ishonchim komilki, uning amalga oshirilishi iqtisodiyot va ijtimoiy sohani o'zgartirishga, O'zbekistonning xalqaro maydondagi mavqeini mustahkamlashga xizmat qilishi shubhasiz", dedi u.

Tomonlar ixtisoslashgan xotin-qizlar tashkilotlari o'rtasida ikki tomonlama amaliy faoliyat ko'rsatuvchi o'zaro anglashuv memorandumini imzolash zarurligini qayd etdilar.

Germaniyaning oila masalalari bo'yicha parlament vaziri o'rinbosari Ekin Deligyoz O'zbekiston-Germaniya hamkorligining mustahkamlanishi tendensiyasini olqishladi. "O'zbekiston biz uchun doimo ishonchli hamkor bo'lib kelgan. Biz O'zbekistonda ayollarning rolini ijobiy baholaymiz. Siz ba'zi jihatlarda hatto Germaniyadan ham oldindasiz, shu jumladan, ayollarning parlamentdagi ishtiroki borasida. Sizdan o'rganishimiz kerak bo'lgan jihatlar ham juda ko'p", dedi Ekin Deligyoz.

Nemis siyosatchisi O'zbekistonning migratsiya siyosatini diversifikatsiya qilish chora-tadbirlarini qo'llab-quvvatladi.

"Germaniya ishchi kuchiga, ayniqsa chet eldan malakali mutaxassislarga muhtoj. Mamlakatimiz qarib bormoqda va bizga yuqori malakali migrantlar kerak", deya ta'kidladi u.

Latviya adliya vaziri Inessa Libinya-Egnere ikki davlat o'rtasidagi sheriklikni hisobga olgan holda, O'zbekistonni Yevropa Ittifoqi institutlari bilan munosabatlarida qo'llab-quvvatlash borasidagi an'anaviy pozitsiyasini ta'kidladi.

Suhbatdosh Riga oliy ixtisoslashtirilgan yuridik maktabi bilan universitetlararo hamkorlikni yo'lga qo'yish muhimligini qayd etdi. Xotin-qizlarning iqtisodiy imkoniyatlarini oshirish borasida o'zbekistonlik hamkorlar bilan yaqin hamkorlikda ish olib borayotgan Latviyaning "Marta" himoya markazining O'zbekistondagi muvaffaqiyatli faoliyati alohida urg'ulandi.

Saudiya Arabistoni Oila masalalari bo'yicha kengashi bosh kotibi Maymun Xalil Saudiya va O'zbekistonning madaniy hamda ma'naviy qadriyatlari chuqur tarixiy ildizlarga ega ekanini ta'kidladi. "O'zbek zaminida tug'ilgan buyuk olim Imom Al-Buxoriy islom ilmiga beqiyos hissa qo'shgan va uning "Sahih al-Buxoriy" asari butun musulmon olamidagi eng nufuzli hadis to'plamlaridan biriga aylangan. Uning merosi xalqlarimizni ma'naviy barkamollikka intilish, yuksak axloqiy tamoyillarga sodiqlik yo'lida birlashtiradi", dedi u.

Oila masalalari bo'yicha kengash faoliyatining asosiy yo'nalishlariga to'xtalar ekan, Maymun Xalil biz ayollarning bilim olishi, ish bilan ta'minlanishi va rivojlanish imkoniyatlarini yaratishga intilamiz, deya qayd etdi. U, shuningdek, O'zbekiston tomoni bilan gender masalalari bo'yicha hamkorlik qilish va tajriba almashishga tayyor ekanliklarini bildirdilar.

Hindiston ayollar va bolalar taraqqiyoti vaziri Annapuri Devi ikki mamlakat oliy rahbariyati o'rtasidagi o'zaro ishonchli muloqotning yuksak darajada ekanligini bildirdi.

Vazir Annapuri Devi O'zbekiston hukumati va parlamenti tomonidan xotin-qizlarning jamiyatdagi mavqeini yuksaltirish borasida amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarni yuqori baholadi. Ayniqsa, Hindistonda og'ir ijtimoiy ahvolga tushib qolgan ayollarni qo'llab-quvvatlash maqsadida O'zbekistonda Davlat maqsadli jamg'armasini tashkil etish tajribasi puxta o'rganilganini ma'lum qilindi.

Indoneziya ayollar huquqlari va bolalarni himoya qilish vaziri Arifa Fauzi O'zbekiston rahbariyatining xotin-qizlar ta'limini rivojlantirishga qaratayotgan shaxsiy e'tiborini olqishladi. Uning ta'kidlashicha, xotin-qizlarni davlat oliy o'quv yurtlarida magistraturada o'qitish bo'yicha barcha xarajatlarni davlat o'z zimmasiga olishi o'ziga xos va misli ko'rilmagan amaliyot bo'lib, ayollarning o'z salohiyatini to'liq ro'yobga chiqarishi uchun yaxshi rag'bat bo'la oladi. "Hukumatingiz har bir oila va butun jamiyat farovonligini ta'minlash uchun mustahkam poydevor yaratmoqda", dedi vazir Arifa Fauzi.

O'zbekiston delegatsiyasining Xotin-qizlar maqomi bo'yicha komissiyaning 69-sessiyasidagi ishtiroki mamlakatimiz gender tengligi, ayollar huquqlarini himoya qilish, ayollar va qizlarga nisbatan zo'ravonlikka barham berish tamoyillariga qat'iy sodiqligini namoyish etdi. Xalqaro hamjamiyat O'zbekistonning xotin-qizlarning imkoniyatlarini kengaytirish borasidagi siyosati, ularning huquqlarini himoya qilish borasida amalga oshirilayotgan islohotlarni yuksak baholadi.